อุทยานแห่งชาติบูโด - สุไหงปาดี   มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในพื้นที่อำเภอบาเจาะ อำเภอยี่งอ  อำเภอระแงะ   อำเภอรือเสาะ  อำเภอจะแนะ   อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส  อำเภอรามัน   จังหวัดยะลา และอำเภอกะพ้อ   จังหวัดปัตตานี   มีสภาพภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน   เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารมีพันธุ์ไม้ที่มีค่านานาชนิด   โดยเฉพาะปาล์มบังสูรย์และใบไม้สีทอง   มีจุดเด่นทางธรรมชาติหลายแห่ง   เช่น  น้ำตกต่างๆ ตลอดจนมีประวัติศาสตร์ เป็นพื้นที่ของผู้ก่อการร้ายในนาม   ขบวนการบูโด และขบวนการพูโล    อุท ยานแห่งชาติบูโด - สุไหงปาดี   มีเนื้อที่ประมาณ  293.7  ตารางกิโลเมตรหรือ 183,562.5 ไร่

ประวัติความเป็นมา

            ในอดีตพื้นที่ของป่าเทือกเขาบูโด และเทือกเขาสุไหงปาดี   เป็นพื้นที่ที่มีโจรร้ายชุกชุม      มีการก่อการร้ายในรูปแบบต่างๆ    ในนามขบวนการพูโลและขบวนการโจรบูโด   จนในปัจจุบันพื้นที่ดังกล่าวได้มีความสงบเรียบร้อยและปลอดภัยมากขึ้นแล้ว    ประกอบกับสภาพป่าทั้งสองมีความอุดมสมบูรณ์และสวยงามตามธรรมชาติ  ในปี พ.ศ.2517   กรมป่าไม้ได้ดำเนินการจัดตั้งวนอุทยานน้ำตกปาโจ   ซึ่งอยู่บริเวณป่าเทือกเขาสุไหงปาดี   โดยอยู่ในความควบคุมดุแลของสำนักงานป่าไม้เขตปัตตานี

             เมื่อครั้งสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จไปเยี่ยมเยือนประชาชนในเขตพื้นที่อำเภอสุไหงปาดี   และอำเภอระแงะ   ทรงพระราชดำรัชเมื่อ วันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2524 ว่า "เทือกเขาสุไหงปาดีมีความสูง 1,800 ฟุต   เป็นเทือกเขาที่สูงที่สุดในจังหวัดนราธิวาส   มีไอน้ำเกาะทำให้เกิดความชุ่มชื่นและเป็นแหล่งน้ำ   มีลำธารไหล  3  สาย   ควรมีการรักษาแหล่งน้ำอย่างจริงจัง"   ซึ่งกองอนุรักษ์ได้ตรวจสอบแล้วรายงานว่า   พื้นที่ป่าบริเวณเทือกเขาสุไหงปาดีมีสภาพดีมาก   และยังมีธรรมชาติที่สวยงาม   เห็นควรจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ   กรมป่าไม้ได้มีคำสั่งที่ 740/2525  ลงวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ.2525   ให้นายสัมพันธ์  มิเดหวัน   ไปทำการสำรวจเบื้องต้น   ซึ่งได้รับรายงานตามหนังสือที่ กษ 0713 (ขป) /พิเศษ  ลงวันที่ 11  กันยายน พ.ศ.2526     ว่าบริเวณเทือกเขาสุไหงปาดี-สุไหงโก-ลก     จังหวัดนราธิวาส   มีสภาพภูมิประเทศเหมาะสม   จัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติได้

                ต่อมากองอุทยานแห่งชาติ   ได้รับหนังสือของศูนย์อำนวยการบริหารชายแดนจังหวัดภาคใต้  ที่ มท 1501/1955   ลงวันที่ 2 กันยายน พ.ศ.2526 และหนังสือสำนักงานป่าไม้เขตปัตตานี   ที่ กษ 0714 (ปน)/ 1689 ลงวันที่  8   กันยายน พ.ศ.2526  เสนอความเห็นว่า   บริเวณเทือกเขาบูโด   จังหวัดปัตตานี    ยะลาและนราธิวาส   มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์   สัตว์ป่าชุกชุม   มีธรรมชาติสวยงามหลายแห่ง   ซึ่งป่าไม้เขตได้มีคำสั่งที่ 222/2526  ลงวันที่  27  มิถุนายน พ.ศ. 2526  ให้นายอภัย  หยงสตาร์   นักวิชาการป่าไม้ 4 และนายสุธน   จันทร์สว่าง  เจ้าพนักงานป่าไม้ 2  ไปสำรวจเบื้องต้นแล้ว เห็นสมควรจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ   กองอุทยานแห่งชาติได้มีหนังสือที่ กษ 0706/1073  ลงวันที่ 22 เมษายน  พ.ศ.2527   เสนออธิบดีกรมป่าไม้ (นายจำนงค์   โพธิสาโร)   ได้มีบันทึกลงวันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ.2527   ให้ดำเนินการกำหนดเป็นอุทยานแห่งชาติ   กองอุทยานแห่งชาติ   กรมป่าไม้  ได้มีคำสั่งให้เจ้าหน้าที่   ไปดำเนินการจัดตั้งพื้นที่ป่าทั้งสองเป็นอุทยานแห่งชาติ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2527     และได้นำเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ   มีมติในการประชุมครั้งที่ 2/2531 เมื่อวันที่ 19 ตุลาคม พ.ศ.2531      เห็นชอบให้กำหนดพื้นที่ป่าเทือกเขาบูโด ป่าเทือกเขาสุไหงปาดี อำเภอบาเจาะ อำเภอยี่งอ อำเภอรือเสาะอำเภอสุไหงปาดี  อำเภอจะแนะ   อำเภอสุขิริน    จังหวัดนราธิวาส    อำเภอรามัน จังหวัดยะลาและกิ่งอำเภออะพ้อ   จังหวัดปัตตานี   เนื้อที่ประมาณ 293.7  ตารางกิโลเมตร หรือ 183,56.5 ไร่ เป็นอุทยานแห่งชาติ

           ขณะนี้กองอุทยานแห่งชาติ   กำลังดำเนินการออกประกาศพระราชกฤษฎีกา   กำหนดพื้นที่ดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ ตามพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ  พ.ศ.2504

แหล่งที่มา : https://www.dnp.go.th/mainnation/nationpark/_private/so15.htm